تدوین الگوریتمی برای تحلیل و مدیریت ریسک تصفیه‌خانه‌های فاضلاب

تصفیه‌ خانه‌ های فاضلاب به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های شهری، وظیفه بازیافت آب و مواد مغذی را از فاضلاب جمع‌آوری شده از منازل و واحدهای صنعتی بر عهده دارند. وقوع شکست در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، اغلب پیامدهای نامطلوبی همچون خروج پساب‌‌های کاملاً تصفیه نشده حاوی انواع آلودگی‌های شیمیایی و بیولوژیکی از تصفیه ‌خانه و ورود آنها به محیط‌های شهری و زمین‌های کشاورزی را به‌ دنبال خواهد داشت که می‌تواند در سطح جامعه بحران‌های جدی همچون شیوع بیماری‌های واگیردار را ایجاد نماید. از این رو شناسایی نقاط آسیب پذیر، تخمین احتمال وقوع  حوادث نامطلوب و شدت اثرات ناشی از وقوع این حوادث در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب به‌ منظور تدوین و اجرای برنامه‌های مدیریت ریسک برای مدیران و تصمیم‌گیرندگان این زیرساخت‌ها از اهمیّت بالایی برخوردار است. در تحقیق حاضر، الگوریتمی  به‌منظور ارزیابی و مدیریت ریسک تصفیه‌خانه‌های فاضلاب معرفی شده است. پس از مرحله تشخیص خطر، محاسبه ریسک خطرات از سه جزء تشکیل می‌شود که عبارتند از: احتمال رخداد، شدت رخداد، و تشخیص رخداد. برآیند ریسک‌های اجزای یک واحد، ریسک کلّی آن واحد از تصفیه‌خانه فاضلاب را مشخص می‌نماید. بر اساس نتایج ارزیابی ریسک، راهکارهای مدیریت ریسک متناسب نیز پیشنهاد شده است. برای محاسبه اجزای مختلف ریسک (مقادیر تهدید، شدت خسارت و آسیب پذیری) از تلفیق ‌روش‌های پرسشنامه تخصصی (اخذ نظرات کارشناسی از خبرگان) و تصمیم‌گیری چند‌شاخصه استفاده شده است. همچنین با انتخاب تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران به عنوان یک مطالعه موردی، الگوریتم پیشنهادی ارزیابی شده و مدیریت ریسک سامانه تصفیه‌خانه در مورد آن پیاده سازی شده است. نتایج حاصل از مطالعه موردی مبیّن آن است که الگوریتم پیشنهادی به عنوان یک ابزار مدیریتی کارآ، قابل استفاده برای مدیران تصفیه‌ خانه‌ های فاضلاب خواهد بود.